Ζούμε το μεγαλύτερο πείραμα του κόσμου
“…Η μοναδική φορά που συνέβει κάτι ανάλογης κλίμακας ήταν η πανδημία της γρίπης το 1918…”
Με 2.6 δισεκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο υπό κάποια μορφή καραντίνας μπορούμε να πούμε ότι διεξάγεται το μεγαλύτερο πείραμα στον κόσμο. Ενδεικτικά, μόνο στην Ινδία 1,3 εκ. άνθρωποι υποχρεώθηκαν να μείνουν σπίτι τους.
Τα θύματα της πανδημίας υπολογίζονται σε περισσότερους από 243.922 νεκρούς. Η μοναδική φορά που συνέβει κάτι ανάλογης κλίμακας ήταν η πανδημία της γρίπης το 1918, που επηρέασε, αντίστοιχα, το 1/3 του τότε παγκόσμιου πληθυσμού.
Οι οικονομικές επιπτώσεις προβλέπονται δραματικές. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει ότι θα αντιμετωπίσουμε τη χειρότερη οικονομική κρίση από τη Μεγάλη Ύφεση του 30’.
Οι ψυχολογικές επιπτώσεις της πανδημίας
Λιγότερη συζήτηση διεξάγεται για τις ψυχολογικές επιπτώσεις του πειράματος.
Μια ερευνητική ομάδα του Kings College επανεξέτασε και αξιολόγησε 24 μελέτες που είχαν γίνει σχετικά με τις ψυχολογικές επιπτώσεις από προηγούμενες επιδημίες, όπως ο SARS και ο Έμπολα.
Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό The Lancet και αναδεικνύουν τις επιπτώσεις της καραντίνας, δηλαδή του περιορισμού κινήσεων ανθρώπων που είναι αντιμέτωποι με τον κίνδυνο μεταδοτικής ασθένειας.
Εν συντομία, η καραντίνα δημιουργεί ψυχολογικό στρες, άγχος, κακή διάθεση, αϋπνία, θυμό, ευερεθιστότητα, συναισθηματική εξόντωση, κατάθλιψη και συμπτώματα διαταραχής μετατραυματικού στρες.
Επίσης, οδηγεί σε κατάχρηση του αλκοόλ, Τα “quarantinis” μέσω zoom είναι η καινούργια μόδα. Όμως φαίνεται ότι η κατανάλωση ξεπερνά κατά πολύ τα πλαίσια κοινωνικής δικτύωσης. Σύμφωνα με τη Nielsen, οι διαδικτυακές πωλήσεις αλκοόλ παγκοσμίως αυξήθηκαν κατά 291% στην κρίση. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εξέδωσε σχετική οδηγία για μείωση της χρήσης του αλκοόλ, ενώ ακόμα διερευνάται το μέγεθος της κατάχρησης.
Όσοι πάσχουν από ψυχιατρικές διαταραχές, καθώς και οι επαγγελματίες στον τομέα της υγείας είναι πιο ευάλωτοι από τους υπόλοιπους. Αντιμετωπίζουν μία απρόσμενη οξεία κρίση. Γιατροί και νοσηλευτές, πέρα από την καθημερινή δουλειά τους, επιφορτίζονται με το άγχος για την υγεία τους, καθώς και της οικογένειάς τους, με αυξημένο όγκο εργασίας, ακόμα, σε μερικές περιπτώσεις, και με την επιλογή ποιον θα μπορέσουν να περιθάλψουν και ποιον όχι.
Η πρόσφατη αυτοκτονία της Λόρνα Μπριν, γιατρού στα επείγοντα στη Νέα Υόρκη, υπογραμμίζει, με τον πιο βαρύ τρόπο, το στρες που αντιμετωπίζουν όσοι προσπαθούν να σώσουν τα θύματα της πανδημίας.
Ένα άλλο θέμα που αναδεικνύει η έρευνα είναι ότι οι γονείς που απομονώνονται με παιδιά στο σπίτι έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν ψυχολογικά νοσήματα.
Σε παγκόσμιο επίπεδο υπάρχει έντονη διχογνωμία πότε τα παιδιά πρέπει να επιστρέψουν στα σχολεία. Η πολιτική συζήτηση περιορίζεται στο ποιο βαθμό θα επηρεάσει το άνοιγμα των σχολείων στην εξάπλωση της πανδημίας. Συνήθως, τα επιχειρήματα αγνοούν δεδομένα που αφορούν τα ίδια τα παιδιά.
Τι σημαίνει η παρατεταμένη παραμονή των παιδιών στο σπίτι; Σύμφωνα με μελέτες, δυσχεραίνουν οι προοπτικές τους και αυξάνονται οι ανισότητες. Στα μικρότερα επηρεάζεται σημαντικά η απόκτηση συναισθηματικών δεξιοτήτων, όπως η κριτική σκέψη και ο αυτοέλεγχος, δεξιότητες που μας ακολουθούν δια βίου.
Και οι ηλικιωμένοι; Κάνουμε τα πάντα να τους προστατέψουμε από τον ιό. Όμως, τι μέτρα λαμβάνουμε για να τους προστατέψουμε από τις επιπτώσεις της κοινωνικής απομόνωσης που υπομένουν; Η μοναξιά και η απομόνωση σχετίζονται ακόμη και με πρόωρη θνησιμότητα.
Στην Ελβετία οι επιστήμονες εκτιμούν ότι τα παιδιά κάτω των 10 ετών δεν μεταφέρουν τον ιό στους ενήλικες και συνεπώς μπορούν να αγκαλιάζουν τους παππούδες τους. Πόσο σημαντικό είναι αυτό το άγγιγμα για όλους…
Μένουμε, δεν προχωράμε
Στην Ελλάδα «μένουμε σπίτι» από τα μέσα Μαρτίου. Από τις 23 Μαρτίου χρειαζόμαστε «άδεια» για να βγούμε έξω. Πάσχα κάναμε παρέα με τη βεράντα μας. Από τις 4 Μαΐου «Μένουμε ασφαλείς». Σε κάθε περίπτωση, εδώ, όπως και στο εξωτερικό, υπάρχει μία στασιμότητα. Μένουμε, δεν προχωράμε.
Βλέποντας τις μελέτες που έχουμε ήδη στα χέρια μας και κάνοντας αναγωγή στο ποσοστό του πληθυσμού που επηρεάζεται σήμερα, διαφαίνεται ότι η παρατεταμένη καραντίνα, η παρατεταμένη στασιμότητα, σε συνδυασμό με την αβεβαιότητα κινδυνεύουμε οδηγήσει σε μία νέα επιδημία, αυτή τη φορά, ψυχολογικών νοσημάτων. Σε 6 μήνες θα το βρούμε μπροστά μας.
Με λίγα λόγια, πρέπει να δώσουμε σημασία και στις ψυχολογικές επιπτώσεις της πανδημίας. Έχουμε ήδη αργήσει.